Bijzondere aftrap  in aanloop naar 40-jarig bestaan in 2025

‘Schatkamer’ Ellen ten Damme kleurt Museum De Zwarte Tulp

Unieke, vaak nooit getoonde kunstwerken uit privécollecties tentoongesteld in een spannend en kleurrijk decor. De ‘Schatkamer van Ellen ten Damme’  brengt je terug naar de baroktijd, een periode van pracht en praal waarin de kunst floreerde. De expositie, door Ellen ten Damme zelf samengesteld en door haar op 2 oktober officieel geopend, is de opmaat naar het 40-jarig bestaan  van het museum in 2025 en nog het hele jaar te bewonderen.

De schatkamer van Ellen ten Damme is tevens een knipoog naar haar theatertour onder de naam Barock. De expositie verbeeldt haar visie op de kunst uit de barokperiode met de tulp als rode draad. Voor deze tentoonstelling – in nauwe samenwerking met theater Floralis tot stand gekomen – heeft Ellen ten Damme een bezoek gebracht aan verscheidene kunstliefhebbers en verzamelaars. Zo zijn thans, naast vele andere bijzondere kunststukken, diverse voorwerpen uit het privébezit van Jan Six X te bewonderen. In totaal zijn in de schatkamer 146 items te zien. 

Tijdens de opening onderstreepte Ellen ten Damme nog eens haar passie voor de baroktijd. Aan medewerking aan het initiatief – naar een idee van theaterdirecteur Frank Schermer Voest van Floralis – heeft zij geen moment getwijfeld. ‘’En het is een prachtige expositie geworden’’, stelde de zangeres/performer vast nadat ze de schatkamer met eigen ogen had aanschouwd.

Met het inrichten van een schatkamer – waarin Bekende Nederlanders bij toerbeurt hun passie voor kunst en cultuur tonen – wordt een nieuw en bijzonder element toegevoegd. BN’ers kiezen kunstvoorwerpen uit (voornamelijk) particulier bezit, die zelden of nooit in een museum zijn getoond.

foto: Boelo Meijer

16 september tot en met 3 december 2023

Tulpenvazen: oorsprong en inspiratie

Tulpen uit Turkije en blauw-wit porselein uit China: sleutels voor de ontwikkeling van de tulpenvaas van toen tot nu. 

Van 16 september tot 4 december is in Museum de Zwarte Tulp de tentoonstelling ‘Tulpenvazen: oorsprong en inspiratie’ te zien. De grote populariteit van tulpen in de zeventiende eeuw creëerde ook een vraag naar vazen om deze bloemen in te presenteren. Delftse pottenbakkers sprongen in op dit gat in de markt en zo ontstond rond 1680 de blauw-witte bloemenvaas met tuiten, nu beter bekend als de tulpenvaas. Deze vaas is nog altijd populair en onderdeel geworden van het Nederlands cultureel erfgoed. Maar hoe ‘Nederlands’ zijn tulpenvazen eigenlijk? De combinatie van de blauw-wit decoratie op keramiek werd ontwikkeld in China en de bloemen en vorm van de vazen vinden hun oorsprong in respectievelijk Turkije en Iran. De tentoonstelling gaat in op deze historische achtergrond en laat zien hoe de ontwikkelingen van zowel keramiek als de bloemencultuur in deze gebieden de sleutels vormden voor het ontstaan van dit soort karakteristieke vazen. Daarnaast wordt een beknopt overzicht gegeven van Nederlandse tulpenvazen die in de eeuwen daarna tot aan nu zijn vervaardigd, met voorbeelden van Leon Senf, Jan van der Vaart en Esther Stasse. Deze exemplaren tonen aan dat dit product tot aan de dag van vandaag geliefd is in Nederland, waarbij ook zeker de diverse inspiratiebronnen niet uit het oog zijn verloren.

De tentoonstelling toont een prachtige selectie bruiklenen van Kunstmuseum Den Haag, Museum Kasteel Keukenhof en Keramiekmuseum Princessehof. Topstuk is een zeventiende-eeuwse bloemenhouder van plateelbakkerij De Metaale Pot.

De tentoonstelling is mede mogelijk gemaakt door Stichting Smeele van der Meulen en Stichting van Achterbergh Domhof

Foto: Keramiekmuseum Princessehof, Leeuwarden; Bruikleen Ottema-Kingma Stichting.

 3 oktober – 31 december 2023

In de comparitie

De Schatkamer van…

Met het inrichten van een schatkamer – waarin Bekende Nederlanders bij toerbeurt hun passie voor kunst en cultuur tonen – is een nieuw en bijzonder element toegevoegd. De schatkamer heeft een luxueuze en tevens spannende aankleding. BN’ers kiezen kunstvoorwerpen uit (voornamelijk) particulier bezit, die nog nooit in een museum zijn getoond. Op die manier ontstaat, in samenspraak met het museum, een speciale tentoonstelling met kunst of voorwerpen waarbij de bolbloem centraal staat.

Het museum prijst zich zeer gelukkig dat zangeres/performer Ellen ten Damme zich als eerste bereid heeft getoond om een heuse schatkamer in te richten. Deze tentoonstelling is tevens een knipoog naar haar theatertour onder de naam BAROCK en verbeeldt haar visie op de kunst uit de barokperiode. Uitbundige kunst waarin de bolbloem centraal staat openbaart zich. Voor deze tentoonstelling heeft Ellen ten Damme een bezoek gebracht aan verschillende kunstliefhebbers en verzamelaars.

29 augustus tot en met 7 januari 2024

In het Prentenkabinet

Pluktuin 

een rijkdom aan botanische prenten

In het Prentenkabinet zijn prenten te zien met ‘tuintjes’ waar verschillende bolgewassen op voorkomen. Net als in een echte pluktuin werden de ‘tuintjes’ bij elkaar geplukt door van elk afgebeeld bolgewas ook de botanische prenten te ‘plukken’ waarop de bloemen afzonderlijk zijn afgebeeld. Naast een afbeelding van de hele plant vertonen botanische prenten een wonderlijke wereld aan details van bollen, zaaddozen, meeldraden etc.

Afbeelding: Prent Lelietje-van-dalen, Kievitsbloem, Dalkruid, Bostulp van onbekende kunstenaar uit Natuurlijke Historie van Nederland door C.A.J.A Oudemans 1863.

10 december 2023 – 25 februari 2024
TulpenNU

fotografie-keramiek-sculptuur-tekenkunst-textiel

De tentoonstelling Tulpen NU toont werken van vijf kunstenaars, Jaswant Koendjbiharie – fotografie, Sarah Michael – keramiek, Rosalinde van Ingen Schenau – sculptuur, Teunie Bastiaan – tekenkunst en Marian Binnenweg – textiel, voor wie de tulp een bron van inspiratie is. Letterlijk. Hun streven is niet de bloemen zo natuurgetrouw mogelijk weer te geven, maar zij zien de bloemen als middel, om vergankelijkheid te verbeelden, ze voor vergankelijkheid te behoeden of om de abstracte vorm te gebruiken voor hun kunstwerken. 

foto: Marian Binnenweg textiel

10 januari – 12 mei 2024

Van de schoonheid en de troost

Zwarte Tulp-vrijwilliger Herman Landeweerd koos uit de ruim 700 botanische prenten in de CollectieNieuwenhuis die afbeeldingen van bloemen die volgens hem door hun schoonheid troost bieden. Kleurrijke tulpen, maar ook ranonkels, narcissen, irissen en andere bolgewassen. 

Afbeelding:

Dichtersnarcis, trostulp en zomerklokje uit de befaamde publicatie Hortus Eystettensis (1613) met afbeeldingen van meer dan duizend bloemen uit de tuin van prins-bisschop Johann van Gemmingen.

Nu te zien
Bollenveldenschilders

Een vernieuwde wand met bollenveldenschilderijen. De wand met bollenvelden is vernieuwd met Lente in de bollenvelden van Evert Schellens en een aanwinst – een geschenk van Leo van den Ende -, een subtiel klein bollenlandschap, geschilderd door zijn vader Henk van den Ende. Gebleven zijn het bollenlandschap met berkenbomen van Leo van den Ende zelf, het verrassende gezicht  op bollenvelden vanaf de Waterleidingduinen van Adam Potgieter. En nog tien andere bollenveldenschilderijen, waaronder natuurlijk werk van de ‘koning van de bollenveldenschilders Anton Koster.

Kleur onbekend
Michelle van Overdam

Michelle van Overdam (1983), geboren en getogen in Lisse en nu woonachtig in Rotterdam, studeerde in 2021 met een negen af aan de Nederlandse Fotovakschool Rotterdam, Vakopleiding Fotografie met een fotoreportage over Ziekzoeken met haar vriend Mark Turnhout, ziekzoeker van beroep, in de hoofdrol. Zij noemde de serie Kleur onbekend. Enerzijds omdat ze besloot de serie in zwart-wit te maken, anderzijds omdat die titel aansluit bij de kern van het ziekzoeken: wat zegt de kleur van de bladeren en de bloemen over de toestand van het gewas? De foto’s zijn bovendien met hoog contrast en hard licht weergegeven om de onzekerheid over de toekomst van het vak van ziekzoeker tot uiting te brengen: bestaat het vak straks nog?