porriehoop

Porriehoop

Een grote hoop met bloemkoppen is een beeld dat vaker terugkomt in de voorstellingen van Koster. Dit wordt een porriehoop (ofwel composthoop) genoemd. Dat kunnen bijvoorbeeld gekopte tulpen zijn of geritste hyacinten. Dit houdt in dat de bloemblaadjes van de steel af worden gehaald, zodat de plant haar energie kan besteden aan bolvermeerdering en niet aan het zaad.

In de sloten langs de bollenvelden lagen bootjes, ofwel ‘vletten’, die benut werden om de porriehopen gemakkelijk te vervoeren naar een porriebak. Dat is een houten omheining waar de gekopte bloemen naar werden afgevoerd. De porriehoop werd door de boeren als compost gebruikt om de weilanden mee te bemesten.

Bijbehorende schilderijen:

• Anton L. Koster (1859-1937)
  Vlet met gekopte tulpen, 1900

Sloot, slootkant en zandpad leiden het oog naar een verdwijnpunt rechts in de verte. De grijze lucht weerspiegelt in de sloot. In de sloot ligt een vlet met bloemkoppen afkomstig van de velden, klaar om te worden afgevoerd naar de porrie, de composthoop.

Dit schilderij stamt uit 1900; het is bij uitzondering door Koster gedateerd. Koster woonde toen in ’s-Heerenberg en logeerde in het voorjaar gewoonlijk een korte periode in Haarlem om olieverfstudies te maken in de bloeiende bollenvelden. Gezien het formaat zal dit schilderij op basis van dergelijke studies in het atelier zijn ontstaan.

• Anton L. Koster (1859-1937)
  Tulpenkwekerij aan de Houtvaart

Een vaart met arbeidershuisjes erlangs was een zeer karakteristiek beeld in de bollenstreek. Een strikt horizontaal opgebouwde compositie met achtereenvolgens de vaart met een vlet, een zandpad, geordende bloembedden en een groep huizen. De sloot rechts met een haag op de wallenkant geeft diepte. Aan het eind daarvan een verrassend doorkijkje naar nog meer tulpenvelden. Dat het schilderij een kwekerij aan de Houtvaart voorstelt, blijkt uit een door Koster geschreven etiketje achterop op de lijst. De Houtvaart liep van Overveen naar Aerdenhout. Langs de vaart waren veel kwekerijen gevestigd.

• Anton L. Koster (1859-1937)
  De weggeworpen tulpen

Dit bijzondere beeld in de bollenvelden heeft ook Koster geïnspireerd: in een houten omheining, de porriebak, liggen de weggeworpen tulpenbloemen hoog opgetast. Ze zullen vergaan tot nuttige compost voor de boeren in de streek. Een plank vergemakkelijkt het inrijden met de kruiwagen. De porriebak ligt vlak bij de vaart waar de schuiten met bloemen aanleggen. De titel Weggeworpen tulpen heeft Koster zelf aan het schilderij gegeven.  

De vaag weergegeven verte is kenmerkend voor Kosters werk van na 1915.